Blue Monday – kiedy przypada najbardziej depresyjny dzień roku? Fakty i mity o „niebieskim poniedziałku”. Metody walki z depresją sezonową

Blue Monday, czyli najbardziej depresyjny dzień w roku – tak od 2004 roku nazywany jest trzeci poniedziałek stycznia. Początki tej teorii sięgają czasów kampanii reklamowej przygotowywanej przez nieistniejący już brytyjski kanał satelitarny Sky Travel.

W oparciu o równanie Cliffa Arnalla, psychologa i wykładowcy Uniwersytetu w Cardiff, przygotowano wtedy informację prasową, w której po raz pierwszy użyto terminu Blue Monday. Algorytm mający potwierdzić autentyczność daty: [W+(D-d)] x TQ dzielone przez M x NA opiera się o siedem zmiennych, takich jak:

• W – pogoda,
• D – miesięczne wynagrodzenie,
• d – zadłużenie,
• T – czas, który minął od Bożego Narodzenia,
• Q – czas, który minął od nieudanej próby rzucenia palenia,
• M – poziom motywacji,
• NA – potrzeba podjęcia działania.

Brytyjski dziennik „The Guardian” od początku nieufnie odnosił do teorii dr Arnalla, sugerując, że algorytm w dużej mierze został przygotowany przez agencję PR-ową. Jak napisał dziennikarz Ben Goldacre:

Wiem o tym, ponieważ otrzymałem lawinę poufnych historii – Watergate to nie jest – w tym jedną od naukowca z psychologii, któremu agencja PR Porter Novelli zaoferowała pieniądze, aby umieścił swoje nazwisko w przy tym samym równaniu Sky Travel, które sygnuje Arnall.

Zobacz:Kiedy odpuścić sobie trening? Zobacz, w jakich sytuacjach nie należy ćwiczyć.

Z kolei dr Philip Clarke, wykładowca psychologii na Uniwersytecie w Derby, zaczął wypowiadać się przeciwko teorii Blue Monday, kiedy zobaczył, że firmy próbują wykorzystać ją jako pretekst do podniesienia sprzedaży.

– Kluczową kwestią do zapamiętania jest to, że istnienie Blue Monday nie zostało naukowo udowodnione – nie ma nawet dowodu, że w styczniu obserwuje się wzrost liczby skierowań lekarskich związanych ze zdrowiem psychicznym, chociaż może się tak wydawać – powiedział w rozmowie z BBC.

Obecnie pomimo sceptycyzmu środowiska naukowego i dziennikarskiego hasło Blue Monday nadal ma swoich zwolenników. A korzystając z fali popularności, dr Arnall opracował podobną formułę dla najszczęśliwszego dnia w roku.

Uznając algorytm dr Arnalla za pseudonaukę opierającą się na niedających się mierzyć zmiennych, można odrzucić teorię występowania najbardziej depresyjnego dnia w roku. Faktem jest natomiast, że miesiące zimowe przyczyniają się do spadku nastroju, m.in. względu na krótsze dni, a w konsekwencji – mniejszy dostęp do światła słonecznego.

Jego brak wpływa pośrednio na obniżenie wytwarzania w organizmie serotoniny, czyli tzw. hormonu szczęścia, a tym samym na obniżenie nastroju.

Przewlekły stan depresyjny pojawiający się w okresie zimowym nazywany jest SAD (Seasonal Affective Disorder), czyli depresją sezonową. Objawia się m.in. przez:

• spadek energii i obniżenie nastroju,
• senność i zmęczenie,
• zmianę apetytu i wagi,
• niechęć do działania i kontaktów międzyludzkich.

Jako główną formę leczenia zdiagnozowanej depresji sezonowej zaleca się m.in. terapię światłem, czyli fototerapię. Osoby borykające się ze spadkiem nastroju w okresie jesienno-zimowym mogą także próbować innych metod.

– Fototerapia to bardzo dobre rozwiązanie. Oprócz tego można pomyśleć o podjęciu tradycyjnej psychoterapii. Należy także dbać o swoją dietę, suplementować witaminę D i witaminę B12 w przypadku niedoborów. Warto zaplanować krótkie wyjazdy za miasto, które pozwolą przebywać bliżej natury i złapać trochę słońca. Jeśli takie metody nie pomagają, a problem nawraca co sezon, warto iść do psychiatry, bo obecnie leczenie farmakologiczne jest na tyle nowoczesne i bezpieczne, że mogą zostać przypisane leki, które przyjmuje się tylko przez okres tych kilku miesięcy – proponuje psycholog Magdalena Pytel.

Źródła:

• MS = media slut, but CW = corporate whore The Guardian
• Blue Monday: Why it's a 'load of rubbish' BBC