"W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny". Odpowiednik Andrzejek dla kawalerów. Sprawdź zapomniane tradycje i wróżby

Katarzynki to polski zwyczaj świąteczny, obchodzony przez kawalerów. Są odpowiednikiem Andrzejek, czyli czasem wróżb i licznych przesądów dla panów. Święto obchodzone jest w nocy z 24 na 25 listopada, czyli w wigilię św. Katarzyny Aleksandryjskiej, która była patronką cnotliwych kawalerów, którzy pragnęli zapoznać pannę, a w przyszłości się z nią ożenić. Największe nasilenie kultu św. Katarzyny przypada na okres średniowiecza. Przysłowie głosi, że „w noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny".

Wierzyło się, że mężczyzna musi włożyć ptasie pióro pod swoją poduszkę, wtedy w jego śnie pojawi się ptak, który przepowie prawdę o przyszłej żonie. Kluczowe jest jednak, jaki to będzie ptak, ponieważ jeśli biała kura, wówczas kawaler poślubi młodą dziewczynę, a jeśli czarna kura, to wdowę. Najgorsze, co można ujrzeć w śnie, to siwy koń, co oznaczało wieczne kawalerstwo.

Wróżba z wykorzystaniem gałązki wiśni: jeśli po ścięciu jej 25 listopada i włożeniu do wody, zakwitła do Bożego Narodzenia, oznaczało to, że kawalerowi uda się "stanąć na ślubnym kobiercu z damą miłą sercu".

W celu przepowiedzenia imienia swojej wybranki wieczorem wkładano karteczki z imionami pod poduszkę, które losowano zaraz po przebudzeniu. To właśnie z tego zwyczaju wywodzi się powiedzenie "w noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny".

Poza karteczkami mężczyźni pod poduszkę wkładali część kobiecego ubrania. Dodatkowo losowali z kubków. Zabawa polegała na wylosowaniu, któregoś z następujących przedmiotów:

• obrączka (symbolizowała ożenek),
• monety (przypływ majątku),
• zboże (dobrą pracę),
• pusty kubek (tymczasowy zastój).

Przy losowaniu wypowiadało się czasami słowa: Kasiu daj znać, co się będzie ze mną dziać.

Obecnie Katarzynki zostały wyparte przez Andrzejki. W tym dniu świętują teraz zarówno panie, jak i panowie. Z tej okazji organizowane są specjalne imprezy. W chrześcijańskich kościołach, obrzędy katarzynek odbywają się w niedzielę poprzedzającą 29 listopada (w tym roku to niedziela, 27 listopada).